Gdy otwieram swoje stare zeszyty ze szkoły, zachodzę w głowę, jak mogłem cokolwiek z nich zapamiętać. Nic dziwnego, że nauka pochłaniała tak dużo czasu. Wszystko robiłem na odwrót. Ciasno upakowane informacje, pisanie drobnym druczkiem, używanie jednego koloru, skróty, których znaczenia nie rozumiem, brak rysunków i schematów… Można by wymieniać długo.
To tylko niektóre z moich błędów w sztuce notowania.
Czym dla Ciebie jest notowanie? Specjaliści definiują tę czynność, jako „strategia wyszukiwania najważniejszych informacji oraz nadawania im znaczenia poprzez połączenie nowych informacji z już istniejącymi” – tak jest definiowane notowanie. Wiele osób zapomina, co jest istotą dobrych notatek – wyszukanie najważniejszych informacji i połączenie ich z już zapamiętanymi.
W poprzednim artykule wspomnieliśmy o notowaniu na lekcji. Pora rozwinąć ten temat. Przed Wami kroków do lepszego notowania.
Notatki z Lekcji – Jak To Robić?
1. Cel
Zanim zaczniesz w ogóle notować, dobrze się zastanów nad celem sporządzania notatek z lekcji. Chcesz produktywnie spędzić czas? Skupić się na zajęciach? Nauczyć się materiału? W każdym swoim działaniu musisz mieć jakiś cel. Będzie to miało ekstremalnie duże znaczenie na jakość „produktu końcowego”.
2. Pytania
Pamiętam jak w gimnazjum przy okazji pisania sprawozdania polonistka mówiła: „Musicie odpowiedzieć na 4 pytania – kiedy? gdzie? kto? i co?” Pytania pomagają dotrzeć nam do celu naszych notatek z lekcji. Dzięki nim lepiej się skoncentrujesz, świetnie wyłapiesz istotne informacje i połączysz je z tym, co już umiesz. Wszystko stanie się bardziej uporządkowane. Im więcej połączeń, tym lepsze zrozumienie i zapamiętanie.
3. Metoda
Dobierz odpowiednią do siebie i danego zagadnienia metodę. Mamy wiele sposobów porządkowania wiedzy. Mogą to być mapy myśli, wykresy, schematy, streszczenia, sketchnoting lub metoda Cornella. Nie wszystko będziesz zapisywać w jednakowy sposób. Mapy myśli świetnie się sprawdzą przy nauce historii lub usystematyzowaniu znajomości lektury, a schematy zobrazują nam podział zbiorów liczb. Dobieraj metodę do przerabianego materiału i swoich upodobań. Pamiętaj, że to ty masz odnieść z nich największą korzyść.
4. Papier
Wśród moich znajomych jest wielu zwolenników elektronicznych notatek – w końcu mamy XXI w. Ma to swoje plusy, do czego wrócę w końcówce artykułu, ale badania nie pozostawiają w tej kwestii wątpliwości (więcej na ten temat tutaj). Pisząc na klawiaturze komputera lub tabletu na pewno zapiszesz więcej… i w przypadku notatek jest to zgubne. Mając możliwość zapisywania zbyt dużej ilości informacji, nie filtrujesz ich. Piszesz, co popadnie. O wiele lepiej jest notować na papierze (nawet jeśli twój charakter pisma pozostawia wiele do życzenia). Pisząc ręcznie, zmuszony jesteś do parafrazowania i błyskawicznego filtrowania materiału. Uruchamiasz wtedy pozostałe części mózgu, a im więcej ich zaangażujesz, tym więcej połączeń informacji i lepiej zapamiętujesz.
5. Luz
Kiedy notujesz ręcznie, nie oszczędzaj przestrzeni. Zachowuj odstępy, żeby później móc dopisać jakąś myśl, która właśnie przyszła ci do głowy. Dzięki temu nie będziesz musiał doklejać jakichś karteczek lub na siłę coś dodawać drobnym maczkiem. Takie notatki z lekcji będą o wiele bardziej czytelne i uporządkowane. Mózg lubi porządek.
6. Skróty
Pisząc ręcznie, nie pisz słowo w słowo tego, co mówi nauczyciel. Gdybyś tak robił, bardzo musiałbyś się spinać, żeby nadążyć. Efektywne notowanie uruchamia myślenie, a nie mięśnie. Pamiętam, jak w szkole nauczyciele czasami dyktowali gotową notatkę i niektórzy narzekali, że boli ich ręka. Ich zapiski potem nie były zbyt czytelne. Całe strony zapisane drobnym maczkiem, do tego chcąc je odczytać, trzeba być grafologiem. Stosuj skróty myślowe i system znaków. Jednocześnie pamiętaj, że coś może być oczywistego w tym momencie, ale za tydzień nie będziesz kojarzył, co to miało oznaczać. Opracuj swój własny system, który będzie dla ciebie zrozumiały i czytelny.
7. Kolory
Stosuj kolory. Ważne informacje, główne punkty, słowa klucze staraj się zaznaczyć kolorowym długopisem. Nie musisz ograniczać się do jednego koloru. Możesz również podkreślać różnymi liniami, zakreślać. Każdy kolor może być związany z inną grupą myśli. To wszystko musi się zawierać w twoim systemie.
8. Rysunki
Gdy zostawisz sobie trochę miejsca, nic nie soi na przeszkodzie, żeby nabazgrolić jakiś rysunek, który ułatwi ci przyswojenie wiedzy. Takie dodatki wbrew pozorom poprawiają efekty nauki. Profesor Jackie Andrade z Uniwersytetu Plymouth przeprowadziła eksperyment, na podstawie którego można stwierdzić, że osoby, które podczas słuchania szkicują w notatkach, zapamiętują średnio 30% więcej od osób, które tego nie robią. Stosuj proste kształty, które są łatwe do skojarzenia z daną myślą.
9. Porządek
Gdy zrobisz już dobre notatki, musisz je jakoś uporządkować. Dużo osób korzysta z zeszytów, które poświęcają danemu przedmiotowi. Nad tak sporządzonymi zapiskami trzeba dobrze panować. Gdy ktoś notuje na urządzeniu elektronicznym, ma tutaj przewagę. Jest wiele aplikacji, np. Evernote, które pozwalają tworzyć zeszyty a w nich notatki. Takie rozwiązanie ułatwia późniejsze wyszukiwanie informacji. Notując metodą „analogową”, jest to trochę utrudnione, chociaż jeśli wykonałeś je dobrze, to dużo zapamiętasz, a przynajmniej co gdzie jest. Notatki robione na kartkach warto zbierać i porządkować w segregatorach. Jeśli chcemy je dodatkowo archiwizować, również możemy się posłużyć Evernotem, zrobić ich zdjęcie, które automatycznie zamieni się na skan i zapisać je w odpowiednim zeszycie. Możemy również wrzucić tam grafiki lub zdjęcia tablicy z jakimś wykresem.
10. Powtórki
Co jakiś czas powracaj do materiału. Gdy przyjdzie ci do głowy jakaś uwaga, zanotuj ja na pozostawionym wcześniej wolnym marginesie. Podczas takiej powtórki warto jest napisać sobie krótkie streszczenie informacji. Utrwalasz wtedy połączenia pomiędzy tym, co już umiesz i tym, czego dopiero się nauczysz.
Podsumowanie
Notowanie to niezbędna umiejętność w procesie edukacji. Musisz znać cel, jaki chcesz przez nie osiągnąć, a stawianie pytań bardzo Ci w tym pomoże. Każdy z nas ma inne upodobania i to samo tyczy się notowania – wybierz metodę, która będzie dla Ciebie wygodna i materiał pozwoli na jej użycie. Pisz ręcznie, a uruchomisz analizę informacji i zapamiętasz 1/3 informacji więcej. Staraj się pisać luźno, aby mieć miejsce na dodatkowe zapiski. Stosuj skróty, używaj kolorów i nie bój się rysunków. Utrzymuj porządek w swoich zbiorach. Co jakiś czas powracaj do informacji, aby je utrwalić.
